Δύσκολο να φανταστούμε ότι η τομάτα δεν υπήρχε από "γεννήσεως" της Ελλάδας. Τομάτα, Ντομάτα, Χωριάτικη σαλάτα, Καλοκαίρι, Θάλασσα, είναι λέξεις με σχεδόν ταυτόσημη σημασία στο πίσω μέρος του μυαλού μας. Η αλήθεια είναι οτι μόλις στα μέσα του 16ου αιώνα, η τομάτα ήρθε στην Ευρώπη μέσω των Ισπανών εξερευνητών του "Νέου Κόσμου". Ας δούμε κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία που αφορούν στην ιστορία της και όχι μόνο:

Τομάτα ή Ντομάτα; Είναι σωστά και τα δύο. Το όνομά της πέρασε απο χίλια μύρια κύματα, όπως και η ίδια, μιας και προέρχεται απο το Περού.

Το αρχικό της όνομα "tomatl", απο μια Μεξικάνικη διαλέκτο (Nahuatl). Στη συνέχεια ό,τι έβλεπε και ήθελε ο κάθε λαός. "Pomi del Peru" και "Mala Peruviana" οι Ισπανοπορτογάλοι "pomo de Mori" και "Pomo d'oro" οι Ιταλοί, "Pommeς d'amour" οι Γάλλοι.
Σήμερα πάντως το "tomatl" και τα ηχητικά παράγωγά του επικρατούν ( Αγγλικά: tomato, Ινδονησιακά: tomat, Ρωσικά: TOMAT, Γαλλικά: tomate, Ζουλού: utamatisi ) σε αντίθεση με το ιταλογενές pomodoro (Λιθουανικά: pomidoras, Πολωνικά: pomidor).
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η Κουρδική εκδοχή, που έχει 4 λέξεις για τη τομάτα, δύο εκ' των οποίων είναι pamidor και tomate, χρησιμοποιώντας έτσι και την ιταλογενή αλλά και την ισπανική εκδοχή. Λεκτικά ενδιαφέρον σημείο, με αναμενόμενο ιστορικό υπόβαθρο που αφορά τον Ελληνικό δισταγμό στη λέξη, είναι η Τουρκική εκδοχή: domates και η Αλβανική: domatja.

Η τομάτα είναι ένας καρπός του φυτού LYCOPERSICON ESCULENTUM της οικογένειας SOLANACEAE. Στην ίδια οικογένεια ανήκουν οι μελιτζάνες, οι πατάτες κι ο καπνός Η αρχική άγρια ποικιλία μάλλον παρήγαγε καρπούς μικρούς κερασόμορφους σαν τσαμπί.Η αρχική καχυποψία των Ευρωπαίων για τη τομάτα, οφείλεται στην ομοιοτητά της με το φυτό Atropa Belladonna (Μπελαντόνα) της ίδιας οικογένειας των Solanaceae. Η Μπελαντόνα ή αλλιώς Aτροπος ήταν γνωστή απο την Αρχαία Ελλάδα ( Θεόφραστος - Aτροπος Μοίρα) και συνδεόταν με θεραπευτικές, δηλητηριώδεις και ψυχότροπες ιδιότητες λόγω της ατροπίνης που περιέχει.Τα φύλλα της τοματιάς (μόνο αυτά) περιέχουν το αλκαλοειδές σολανίνη που είναι τοξικό για τον άνθρωπο και τα ζώα. Την ίδια ουσία βρίσκουμε στα φύλλα της πατάτας και του καπνού.Η καχυποψία (σχεδόν βεβαιότητα) φαίνεται από την χρήση της τομάτας σε μια "απόπειρα" δολοφονίας του Αβραάμ Λίνκολν. Κάποιοι αντιπαλοί του, με τη βοήθεια του προεδρικού μάγειρα, του δίνανε μαγειρεμένες τομάτες με σκοπό την εξοντωσή του. Ο Λίνκολν δεν έπαθε τίποτε βέβαια.Ο Σουηδός βοτανολόγος Carl Nilson Linnaeus, τον 18ο αιώνα την κατέγραψε σαν "ροδάκινο του λύκου". Από εκεί πήρε και την λατινική ονομασία της Υπάρχουν ή υπήρξαν περίπου 12.000 ποικιλίες τομάτας σε όλο τον κόσμο.Υπάρχουν ποικιλίες που ξεχωρίζουν για τις γευστικές τους ιδιότητες, φυλάσσονται ως κόρες οφθαλμού και αναφέρονται διεθνώς σαν " heirloom tomatoes".